منکو باندر دی چیک پُورے جنگل وچ گونج رہی سی۔ بیلا ہاتھی، بی فاختہ، بھولو چیتا، ٹالی پانڈا…. سارے اوس آواز وَل نس پئے سن۔ مونی خرگوش سبھ توں اَگے بھج رہیا سی۔ آواز آلے پاسے دوڑدیاں ہویاں دُوجیاں جنوراں نے ویکھیا کہ وڈے بوہڑ دے رُکھ ہیٹھ مونی خرگوش نُوں بریک لگ گئی سی تے اوہ اُپر وَل ویکھ کے ہسن لگ پیا سی۔
”اوئے! ایہنوں کیہ ہویا؟ ایہہ آسمان وَل ویکھ کے کیوں ہس رہیا اے؟“ بیلا ہاتھی ہپھدیاں ہویاں بولیا۔اوہ اپنی سُنڈ چوں چھک کے ساہ لیندا ہویا بولیا سی جیہدے نال واہوادُھوڑ اُڈی سی۔ باقی دے جنور وی مونی خرگوش کول پہنچے تاں اوہناں نُوں اوہدے ہسن دا کارن سمجھ آ گیا۔
چھوٹے منکو باندر دِیاں شرارتاں پُورے جنگل وچ مشہور سن۔ اصل وچ منکو باندر دی پُوچھل اِک رُکھ توں دُوجے رُکھ تے جاندیاں ہویاں اوس وَل نال پھس گئی سی جہنوں باندر اِک رُکھ توں دُوجے رُکھ تے جان لئی استعمال کردے نیں۔ اُلٹا ٹنگیا ہویا منکو باندر دَرد ہون پاروں چیک رہیا سی۔ باقی سارے حیران ہوئے مونہہ کھول کے اوہنوں ویکھ رہے سن۔
”چنگا اے، شرارتی منکو رُکھ نال ای ٹنگیا رہوے۔ میرے انگور کھوہ کے کھا لیندا اے۔“ مٹکی لومڑی اپنی صراحی ورگی تھوتھنی چُک کے نک چاڑدیاں ہویاں بولی۔
ٹالی پانڈے نُوں مٹکی لومڑی دی ایہہ گل چنگی نہ لگی۔ اوہ اپنا وڈا سارا سر سجے کھبے ہلاندیاں ہویاں بھاری آواز وچ اوہنوں سمجھاندیاں ہویاں بولیا:
”نہیں بھین لومڑی! انج نہیں کہی دا۔ اوہ بچہ اے تے بچے ای شرارتاں کردے نیں۔ ایس ویلے اوہ مصیبت وچ اے۔ اوہنوں ساڈی مدد دی لوڑ اے۔ پرانی دشمنی کڈھن دے بجائے سانوں اوہدی مدد کرنی چاہی دی اے۔“
آسے پاسے کھلوتے سارے جنور منکو باندر نُوں تکلیف وچ ویکھ کے پریشان ہو رہے سن تے ٹالی پانڈے نال اتفاق کر رہے سن۔ منکو باندر دا پُورا ٹبر اوہدی گنڈھ کھولن دی کوشش کردا رہیا پَر کھول نہ سکیا، کیوں جے اوہ چنگی پیڈی لگی اوئی سی۔ اصل دے وچ منکو دا اندازہ غلط ثابت ہویا سی۔ وَل اینی لمی نہیں سی کہ دُوجے رُکھ تیکر پہنچیا جاندا، ایس کر کے اوہ وچکار ای ٹنگیا گیا سی۔ اوس دے ماپیو ہوا وچ جھولدیاں ہویاں رسی کھولن وچ ناکام ہو گئے سن۔ سارے ای منکو باندر دی پُوچھل پھسن تے پریشان سن کہ ٹنکو طوطے دی پاٹدی ہوئی آواز گونجی۔اوہ اکھاں میچ کے کہہ رہیا سی:
”وڈھ دیو بھئی! وڈھ دیو، ایہداپوچھل وڈھ دیو۔فیر اسیں سارے منکو نُوں لُنڈے پوچھل آلا کہواں گے۔“
”ہر ویلے مذاق چنگا نہیں ہوندا ٹنکو!“ شیر بادشاہ پُوچھل نُوں زمین تے ماردیاں ہویاں اپنی کڑک دار آواز وچ بولیا۔ ٹنکو طوطا سہم کے رُکھ دی اُچی ٹاہنی تے جا بیٹھا۔شیر فیر بولیا:
”منکو میری رعایا اے تے میرا فرض بن دا اے کہ میں اپنی رعایا دا خیال رکھاں۔میں تہانوں ساریاں نُوں ایہہ کہندا واں کہ منکو نُوں ایس مصیبت چوں کڈھن دا حل سوچو۔“
شیر بادشاہ دی گل حکم دا درجہ رکھدی سی۔ سارے جنور منکو نُوں اوس مصیبت چوں کڈھن لئی ترکیباں سوچن لگ پئے۔
منکو ہُن لمک نہیں سی رہیا بلکہ اِک ٹاہنی تے بیٹھا سی، جہنوں اوہدی ماں دُوجے رُکھ توں پھڑ کے بیٹھی سی۔ اوس ڈنڈے تے کوئی ہور جنور نہیں چڑھ سکدا سی کیوں جے اوہ بڑی نازک جہی ٹاہنی سی۔ پُوچھل نُوں اینی کھچ کے گنڈھ لگی سی کہ منکو نُوں بہت درد ہو رہیا سی تے اوہ روئی جارہیا سی۔ جنگل دے سارے جنور سوچی پئے سن کہ بانُو گِدڑ چیکیا:
”آ گئی، بھئی آ گئی!اِک ترکیب آ گئی۔اسیں ایس وَل نُوں کسے طرحاں وڈھ دیندے آں۔“
ایہہ سن کے سونُوں کاں نے کائیں کائیں کردیاں ہویاں پچھیا:
”پَر وڈھاں کیویں؟“
بانُونے ایہہ نہیں سوچیا کہ کیویں وڈھاں گے، ایس لئی اوہ کجھ نہ بولیا۔ شیر بادشاہ نُوں ایہہ ترکیب چنگی لگی۔اوہ سرہلاندیاں ہویاں بولیا:
”ترکیب چنگی اے۔ انج کردے آں، پینو گلہری نُوں بلا کے ایہنوں کتروا دیندے آں۔“
”پَر پینو گلہری تاں اپنے لگدیاں نُوں ملن دُوجے پنڈ گئی ہوئی اے۔“ پینو گلہری دی سہیلی نرالی فاختہ دی گل سن کے سارے پریشان ہو گئے کہ ہُن کیہ کرئیے۔اینے وچ تانی چوہا بولیا:
”جے بیلا ہاتھی مینوں اپنی کنڈ تے بٹھا کے اوس ڈنڈے تیکر پہنچا دیوے جیتھے منکو باندر بیٹھا اے تاں میں اپنے تیز دنداں نال وَل نُوں کتر دیواں گا۔“
سارے اوس دی گل سن کے بڑے خوش ہو ئے۔ ایہہ بڑی بہادری تے ہمت والا کم سی کیوں جے تانی چوہے دیاں دوویں ٹنگاں اِک حادثے وچ ضائع ہو گئیاں سن جیہدے کر کے اوہ صحیح ٹُر نہیں سی سکدا۔ فیر بیلا ہاتھی بیہ گیا۔ بن مانس نے تانی چوہے نُوں چُک کے ہاتھی دی کنڈ تے بٹھادِتا۔
بیلا ہاتھی کھلوتا پَرتانی چوہا اوس ڈنڈے تیکر نہ پہنچ سکیا سی جیہدے تے منکو بیٹھا سی۔
اچانک منکو باندر دے پاپا نے دُوجی وَل تے جھولدیاں ہویاں بیلا ہاتھی دی کنڈ توں تانی چوہے نُوں کسے کھڈونے وانگ چُکیا تے منکو دے نال بٹھا دِتا۔ منکو باندر نے چھیتی نال تانی چوہے نُوں اپنی جھولی وچ پا لیا تاں جے اوہ ڈِگ نہ پوے۔ منکو باندر دی گود وچ بیٹھیاں بیٹھیاں تانی چوہے نے اوس وَل نُوں کتر دِتا۔
منکو باندر دی پُوچھل آزاد ہو گئی۔ اوہنے تانی چوہے نُوں مٹھی وچ پھڑیا تے اپنی ماں دے گل لگ گیا۔
پُورا جنگل ”تانی چوہا زندہ باد، تانی چوہا زندہ باد!“ دے نعریاں نال گونج پیا۔منکو نے تانی نُوں زرافے دی لمی دھون تے بٹھا دِتا۔ سارے خوش سن۔ باندراں دا ٹبر تانی چوہے دا شکریا ادا کر رہیا سی۔ شیر بادشاہ نے حکومت دے خزانے وچوں تانی چوہے لئی اِک سال دا راشن مفت دین دا اعلان کر دِتا۔
کسے نے سچ ای آکھیا اے:
”ایکا اصل طاقت اے۔مل جل کے رہن نال، اِک دُوجے دے دکھ درد وِچ اِک ہون نال تے مسئلیاں دا حل کرن نال ای دِلی خوشی ملدی اے۔“
69
