جیرے کالے دا دکھ

لیکھک:محمد جمیل اختر

پنجابی روپ: عاطف حسین شاہ

انج تے اوہ چنگا بھلا سی پر اوہدے مکھ تے سجے پاسے اک کالا داغ سی۔ بالکل کالا جویں کسے نے کالے پینٹ نال اک دائرہ بنا دتا ہووے۔ نکے ہوندیاں اوہ ایس داغ اتے ہتھ رکھ کے گل کردا سی تاں جے کسے نوں اوہدا داغ دس نہ پوے پر خورے کیویں لوکاں نُوں ہر واری داغ وکھائی دے جاندا سی۔ اوہ صابن نال مونہہ نوں دن وچ کئی وار رگڑدا، شاید ایہہ داغ مٹ جاوے۔ اوہنوں پتا ہی نہیں سی کہ قسمت دے لکھے داغ صابن دے رگڑن نال صاف نہیں ہوندے۔
اوہ کلاس وچ لُک لُک کے اک کونے وچ بیٹھدا، کلاس دے منڈے اوہنوں ”جیرا کالا“ کہندے۔
اوہنوں بڑا چاء سی کوئی اوہنوں اوہدے اصل نام توں وی بلایا کرے پر انج کدی نہیں سی ہوندا۔ حاضری والے رجسٹر تے اوہدا ناں ظہیر لکھیا ہویا سی پر جدوں استاد حاضری لاندیاں ہویاں اوہدے نام تیکر اپڑدا تاں کہندا:
”او جیرے کالے!اج آیا ایں کہ نہیں؟“
ساری کلاس ہسدی تے اوہ روندی ہوئی آواز وچ کہندا:
”حاضر جناب!“
اوہ چہرے دا داغ ایس لئی وی مٹانا چاہندا سی کہ ایس داغ پاروں اوہنوں ہر تھاں شرمندہ ہونا پاؤندا سی۔
اک وار نلکے تے سارے منڈے مونہہ لا کے پانی پی رہے سن۔ جدوں اوہدی واری آئی تاں منڈے ہسدیاں ہویاں کہن لگے بئی ہن ایس نلکے توں پانی نہیں پینا، نہیں تاں ساڈے مونہہ تے وی کالے داغ بن جان گے۔
جدوں اوہ اٹھارہ ورہیاں دا ہویا تاں شناختی کارڈ بنوان گیا۔ فارم بھردیاں ہویاں کلرک بولیا:
”بھئی واہ! تیری شناختی علامت لبھن دی لوڑ ای نہیں پئی، دوروں ای دس پاؤندی اے۔“کلرک ایہہ کہہ کے ہسن لگ پیا تے جیرا دکھی دل نال گھر آ گیا۔
اوہ رات نوں روندا رہندا سی۔ لوکی اوہنوں اک داغ دی وجہ توں جین نہیں دے رہے سن۔ اوہنوں جد کدی کسی کریم، پاؤڈر یا ٹوٹکے بارے پتا لگدا تاں اوہ ضرور آزماؤندا پر بھورا فرق نہ پاؤندا۔
ہن اوہ وڈا ہو گیا سی۔ فیس بک تے اوہنے پروفائل وی بنا لئی سی جیہدے وچ چہرے دا اک رُخ وکھائی دیندا سی، پورا چہرہ وکھان توں اوہنوں ڈر لگدا سی۔ اوہ اپنی تصویر تے ساریاں دے کمنٹس ڈیلیٹ کر دیندا سی کیوں جے لوکی لکھدے سن:
”توں تے اصلی حسن لُکایا ہویا اے۔“
کوئی لکھدا:
”سوہنے مکھڑے دے دوجے پاسے کیہ اے؟“
اوہ اجہیاں گلاں پڑھ کے ڈر جاندا تے اوہنوں کمنٹس ڈیلیٹ کرن سوا کوئی راہ وکھائی نہ دیندی۔
اوہدی زندگی دی کہانی وچ اک نواں موڑ آؤندا اے جد اوہنوں پیار ہو جاندا اے۔ اوہ سارا سارا دن اوس کڑی دی گلی وچ اپنے مونہہ دے اک پاسے ہتھ رکھ کے کھلوتا رہندا پر اوہدے اندر اینی ہمت نہیں سی کہ اوہ پیار دا اظہار کر سکے یا اپنے مونہہ توں ہتھ چُک سکے۔
اوہناں دناں وچ اوہ خط لکھدا، جیب وچ پاؤندا تے اوہدی گلی وچ جا کے کھلو جاندا۔ شام نوں اوہی خط آپ پڑھدا تے اگلے دن اک نواں خط اوہدی جیب وچ ہوندا۔ اوہنوں ایس گل توں ڈر لگدا سی کہ جدوں اوہ ہتھ چُکے گا تے اوہ چہرہ ویکھے گی تاں کیہ سوچے گی۔ اک خط وچ اوہنے اپنے ہون والے بچیاں دے نام وی لکھے سن پر فیر اوہنے ایہہ سوچ کے مٹا دتے کہ جے اوہ وی میرے وانگوں داغی چہرے دے نال جم پئے تاں فیر کیہ ہووے گا!
اک دن اوہنے پکا ارادہ کر لیا کہ اوہ اج اپنی محبت دا اظہار کر کے رہوے گا۔ اوہ کڑی کالج توں مڑ رہی سی کہ ایس نے روک کے کہیا:
”تہاڈے نال اک گل کرنی اے، مینوں نا تہاڈے نال پیار ہو گیا اے۔“
کڑی نے اوہدے چہرے تے تھُک سٹیا تے بولی:
”اجہی شکل نال کیویں پیار ہو سکدا اے؟“
اوہنے چہرہ صاف کیتا تے روندیاں ہویاں بولیا:
”میں تہاڈے نال سچا پیار کردا واں، تہاڈے لئی کجھ وی کر سکدا واں۔“
”تیرے ورگے روندے ہوئے منڈے بھلا کیہ کر سکدے نیں!“ کڑی نے جواب دتا۔
”میں تہاڈے لئی کسے نوں قتل وی کر سکدا واں۔“خورے ایہہ اوس نے کیہ سوچ کے کہیا سی۔ کڑی اوہدی گل سن کے طنزیہ ہسدی ہوئی اگانہہ ودھ گئی۔
اوہ وچارا بڑا دکھی ہو گیا۔ ساری ساری رات اوہنوں نیندر نہ آؤندی۔ فیر اک دن اوہنے فیصلہ کیتا تے پستول لے کے کڑی دی گلی وچ پہنچ گیا۔ اوہ اپنے آپ نُوں بہادر ثابت کرنا چاہندا سی۔ اوہ کڑی دے گھر دے ساہمنے کھلو گیا تے پستول لہران لگ پیا۔ کڑی نے کھڑکی وچوں اوہنوں ویکھیا تے پولیس نوں فون کر دتا۔ پولیس اوہنوں پھڑ کے لے گئی تے چنگی رج کے پھینٹی لائی۔ تھانے وچ اک ہفتہ رہن مگروں جدوں اوہ گھر آیا تاں اوہدے پیو نے اوہنوں گھر چوں کڈھ دتا۔ باپو نے کہیا کہ اسیں عزت دار لوک ہاں، جویں جیرے کالے دا چہرہ کالا اے، ایویں ایہدے کرتوت وی کالے نیں۔ گھر چوں نکلن سمے اوہنے پیو نُوں کہیا:
”میری گل سنو! میں بے قصور ہاں۔“
”بے قصور منڈے محلے دیاں کڑیاں نوں چھیڑدے نیں تے ہفتہ ہفتہ جیل کٹ کے آؤندے نیں؟“
”ایہہ سبھ غلط فہمی نال ہویا اے، میں تہانوں پوری گل تفصیل نال دسدا واں۔“
پر گل دی تفصیل سنن دا کسے کول ویلھ نہیں سی۔
اوہ گھر چوں نکل گیا۔ اوہ سارا سارا دن گلیاں وچ آوارہ پھردا رہندا۔ فیر اوہ کھسریاں دے سنگ بھیک منگن لگ پیا۔ کھسرے جیتھے جیتھے نچن لئی جاندے تاں اوہ اوہناں دے سامان دا دھیان رکھدا۔ عرصہ ہویا اوہنے اپنا چہرہ ویکھنا چھڈ دتا سی۔ اوہنوں ہن یقین ہو گیا سی کہ ایہہ داغ کدی نہیں مٹ سکدا۔
گرمیاں دیاں راتاں وچ جدوں اوہ چھت تے لما پاؤندا تاں اوہدیاں سوچاں دا دا رُخ ماضی ول مڑ جانا۔ اوہ اپنے ماں پیو تے بھین بھراواں نوں یاد کردا تے سوچدا کہ خورے اوہ وی ایسے طرحاں اوہنوں یاد کردے ہون گے۔ گھر دی پچھوکڑ بنے باغیچے وچ پھل کیویں کھڑدے ہون گے؟ جد اوہ اوتھے سی تاں روز اوہناں بوٹیاں نوں پانی دیندا سی تے ہن اوہناں نوں کون پانی دیندا ہووے گا؟ کیہ اوہ سارے بوٹے سک گئے ہون گے؟ اوہناں نے گھر وچ جہڑیاں ککڑیاں پالیاں سن، اوہ کیویں ہون گیاں۔ اوہ سوچدا بئی پودے تے جانور وی انسان دی کمی محسوس کردے ہون گے؟ اوہدا دل کہندا:
”شاید ہاں!“
فیر اوہنوں اوہو کڑی یاد آ جاندی، جہنوں اوہ خط لکھدا ہوندا سی۔ اوہ خط جہڑے اوہدے تیکر اپڑ نہیں سکے، تاں کیہ اوس کڑی دے دماغ دے کسی کونے وچ جیرے کالے دی سوچ وی ابھردی ہووے گی؟ اوہدا دل کہندا:
”شاید نہیں!“تے اوہ اکھاں چوں پُھٹن لگے چشمے دے اگے بند بنھ کے سو جاندا۔
فیر چوکھے ورھیاں مگروں اوہنے اپنے گھر پیو نو اک خط لکھیا جیہدے وچ اوہنے کڑی تے جیل والی گل تفصیل نال دسی تے اپنے ہن دے ماڑے حالات وی لکھے۔ اوہدا خیال سی کہ باپو اوہدی گل سمجھے گا تے واپس بلا لوے گا، سگوں اوہ کدوں تیکر کھسریاں دے نال رہوے گا۔ ایس تفصیلی خط دے جواب وچ کئی دناں مگروں اک نکی جہی چٹھی آئی، اوہدے وچ لکھیا سی:
”تاں تُوں حالے جیوندا ایں؟حالے خاندان دے ناں تے کالک لمن وچ کسر سی جے تُوں کھسرا بن گیا ایں؟“
اوہ ساری رات چھت اتے من تے چادر سٹ کے روندا رہیا۔ اوس رات مگروں جیرے نے سوچنا چھڈ دتا تے اپنے آپ نوں ویلے دے حوالے کر دتا۔
کھسریاں سنگ رہ رہ کے اوہدی چال ڈھال وچ فرق آ گیا سی۔ اوہ اپنے آپ نوں کھسرا ای سمجھن لگ پیا سی۔ اوہنوں بڑی خوشی ہوندی کہ کھسرے اوہدے کالے داغ بارے کوئی گل نہ کردے تے اوہنوں صرف ”جیرا“بلاؤندے۔
کئی ورھے گزرن تے اوہدے دل وچ خواہش پیدا ہوئی کہ ہن اوہ وی نچے گا۔ اینا نچے گا کہ اوہنوں کدی بیتے ہوئے سمے یاد نہ آون۔ اوہنے پکا فیصلہ کر لیا سی کہ اگلے فنکشن تے ہن اوہ وی نچے گا۔
اج گرو نے اوہنوں بلایا تے آکھیا:
”جیرے!سامان پیک کر، دوجے شہر وچ فنکشن اے۔“
اوہنے کہیا:
”جی، میں ہنے لیاؤندا واں سامان۔“اوہ مڑیا تاں گرو دے نال بیٹھے ہوئے کھسرے نے کہیا:
”ہائے ہائے! وچارا…!جے ایہدے مکھ تے داغ نہ ہوندا تاں ایہہ وی چنگا کھسرا بن سکدا سی۔“جیرے کالے نے گھبرا کے اپنا ہتھ سجی گلھ تے رکھ لیا۔